Chrystus w oczach średniowiecznych mnichów

Powszechnie przyznaje się środowiskom monastycznym tę zasługę, że cierpliwie skopiowały one dla nas patrystyczne dziedzictwo doktrynalne. Ale czy rzeczywiście nie zrobiły nic poza przechowaniem i przekazaniem otrzymanych myśli? Czy nic nie wniosły nowego? Ich działalność kulturowa odbywała się na terenie pobożności, ale pobożność zakładała oświeconą wiarę i pobudzała do refleksji, przyczyniającej się do postępu teologii. Oczywiście, ogólnie biorąc, mnisi nie zajmują się problemami: raczej kontemplują tajemnice. Ale czynią to w kolejnych epokach i w społeczeństwach, w których zdarza się kwestionowanie takich czy innych prawd wiary dotyczących Pana Jezusa. Muszą więc wyznawać swoją wiarę w całość nauki Kościoła, muszą kłaść akcent na te aspekty osoby i dzieła Zbawiciela, które w ich czasach są kwestionowane. Robią to raczej w sposób praktyczny niż snując teorie, a myśl ich kieruje się ku temu, co stanowi cel całego ich życia i co temu życiu nadaje sens: ku poszukiwaniu osobistego zjednoczenia z Ojcem przez Chrystusa w Duchu Świętym. Z tego pełnego miłości poszukiwania światła i wiedzy o tym, czym Chrystus powinien być dla nas i w nas, wynikło wiele dzieł, które do dzisiaj warto czytać. Upoważniają mnie one, abym mając już lat osiemdziesiąt, zostawił zamiast testamentu te kilka świateł rzuconych na osobę Pana naszego, Jezusa.