Skarbiec pieśni kościelnych

Skarbiec pieśni kościelnych – to kolejne już wydanie śpiewnika, zawierającego pieśni bez zapisu nutowego. Wychodzi on naprzeciw zapotrzebowaniom duszpasterzy, których troską jest większa aktywność wiernych podczas liturgii. Zgodnie z wytycznymi Kościoła, dotyczącymi sprawowania Mszy św., wierni nie mają zachowywać się „jak obcy i milczący widzowie” – ich udział w liturgii powinien być żywy, dzięki emocjonalnemu angażowaniu się przez śpiew liturgiczny i ludowe pieśni sakralne. Pielęgnowaniu takiego śpiewu na Śląsku zawsze sprzyjała forma śpiewanych Mszy świętych (Uchwały I Synodu Diecezji Katowickiej XXII.2.7). Proponowany zbiór pieśni ma pomóc w większym niż dotąd upowszechnieniu repertuaru pieśniowego, prezentowanego wcześniej w Śpiewniku archidiecezji katowickiej z nutami oraz w modlitewniku Skarbiec modlitw i pieśni. Równolegle nakładem wydawnictwa Księgarni św. Jacka w Katowicach ukazało się nowe, trzytomowe, opracowanie Chorału Śląskiego, mającego służyć pomocą głównie organistom i muzykom kościelnym.

Wszystkie wspomniane tu edycje, będące owocem wieloletnich prac Archidiecezjalnych Komisji: Liturgicznej i Muzycznej, uwzględniają w większym niż dotąd stopniu postulaty Konstytucji o liturgii świętej Soboru Watykańskiego II, apelujące o pełniejszy udział wiernych w liturgii, zwłaszcza poprzez śpiew. Publikacje te cieszą się również szczególnym poparciem Metropolity Katowickiego i jego biskupów pomocniczych.

W koncepcji redakcyjnej bardzo istotną wydaje się być korelacja poszczególnych zbiorów, polegająca na podtrzymaniu zasadniczej ich struktury i zachowaniu tej samej numeracji pieśni. Niniejszy Śpiewnik stanowi więc w pewnym sensie kontynuację wcześniej podjętej inicjatywy. Oprócz zasadniczego, pełnego już działu pieśni sakralnych, obejmuje jeszcze repertuar śpiewów mszalnych, nabożeństw oraz śpiewów pozaliturgicznych.

Podobnie jak w Śpiewniku z nutami również i tu repertuar pieśni w pierwszym dziale (nr 1-657) obejmuje nowe śpiewy posoborowe, które znalazły już swoje miejsce w liturgii, a także utrwala wartościowe śpiewy dawne, tradycyjne. W pieśniach nowych starano się w znacznym stopniu uwzględnić wersje tekstowe proponowane przez Śpiewnik liturgiczny (Lublin 1991), zalecony jako wzorcowy śpiewnik ogólnopolski. Chcąc natomiast uszanować tradycję pieśniową w wymiarze diecezjalnym, czy nieco szerzej w wymiarze śląskim, przyznano jej pierwszeństwo przy wyborze wersji tekstowej, głównie w oparciu o diecezjalny modlitewnik Skarbiec modlitw i pieśni. W doborze repertuarowym nie dało się uwzględnić lokalnych tradycji o stosunkowo wąskim zasięgu, a odznaczających się zupełnie odrębną wersją tekstową. Zasób repertuaru pieśniowego jest owocem ogólnodiecezjalnej konsultacji w formie ankiety rozprowadzanej w parafiach, przy wcześniejszym redagowaniu Skarbca i Śpiewnika z melodiami.

W stosunku do materiału pieśniowego zamieszczonego w Skarbcu modlitw i pieśni zwiększono nieco liczbę zwrotek, zwłaszcza w śpiewach procesyjnych.

Aby uwzględnić zalecenia Instrukcji o muzyce liturgicznej, a jednocześnie ocalić od zapomnienia popularne na Śląsku pieśni mszalne, pozostawiono niektóre z nich, dokonując wyboru pewnych zwrotek przeznaczonych na poszczególne części Mszy św.

Do niniejszego Skarbca pieśni kościelnych nie włączono śpiewów przestarzałych, które wyszły z użycia m.in. z powodu niezrozumiałych już dziś tekstów, niektóre zaś pieśni skrócono o zwrotki nieprzydatne w liturgii.

Z kolei wprowadzono wybrane śpiewy łacińskie, takie jak Tantum ergo, Regina caeli i in., by podkreślić łączność z Kościołem powszechnym.

Numeracja pieśni jest otwarta między 658 a 700. W tym miejscu będzie można w przyszłości w kolejnych wydaniach umieszczać nowe utwory.

W dziale ściśle związanym z liturgią mszalną (od nr 700) wprowadzono tylko wybór niektórych tekstów. To samo dotyczy działu obejmującego śpiewy uświęcenia dnia, nabożeństwa i litanie.

Ostatni dział zawiera śpiewy pozaliturgiczne. Obejmuje on 60 tytułów ze wskazaniem, by utwory te były wykonywane w ramach nabożeństw, młodzieżowych spotkań czy pielgrzymek, ewentualnie na zakończenie liturgii.

Ponieważ Skarbiec pieśni kościelnych jest pomyślany jako edycja o charakterze wewnętrznokościelnym, ponadto ściśle związana z poprzednim zbiorem z melodiami, tym razem pominięto informacje o autorze tekstu bezpośrednio przy samej pieśni, a jedynie zostaje ona ujęta w końcowym indeksie. Opuszczono też skrótowe oznaczenia dotyczące przekazów źródłowych, z których zaczerpnięto daną pieśń.

Zbiór ten swoją formą nawiązuje w pewnym sensie do drukowanych kancjonałów z XVIII i XIX wieku, które przeważnie posiadały same teksty, ale przecież dla wielu pokoleń stanowiły wzorzec i pomoc w pielęgnowaniu pieśni sakralnych oraz stały się źródłem duchowego pokrzepienia.

Mamy nadzieję, że regularne korzystanie ze Skarbca pieśni kościelnych przyczyni się do ożywienia zgromadzeń liturgicznych, a piękny śpiew pieśni kościelnych pogłębi jedność serc i ułatwi wznoszenie się myśli ku niebu.

1. Pieśni nowe: nr od 657 do 671

657 – Tyś Panem ludów

658 – Idzie mój Pan

659 – Składamy Ci, Ojcze

660 – Święty, święty, trzykroć święty

661 – W moim sercu

662 – Wielbić Pana chcę

663 – Dzięki Tobie, Ojcze, za dziecięctwa dar w Hiacyncie, Franciszku przypomniany

664 – Krótkie lata twe dziewczęce o, Hiacynto

665 – O, Krzysztofie, nasz patronie

666 – Królowo Różańca

667 – Niech psalm uwielbienia

668 – Panno wierna Bogu Ojcu

669 – Uderzcie w dzwony

670 – Wielbimy Ciebie, Ojcze wszechświata

671 – Zacny Biskupie, święty Mikołaju

2. Pieśń Z dalekiej Fatimy (nr 464) w wersji krótszej i pełnej

3. Tajemnice światła Różańca nr 476.3